Tiêu điểm:
Một số phụ huynh chia sẻ trên Tiktok là họ cho con ăn một muỗng bơ trước khi ngủ và cho rằng việc đó giúp bé ngủ xuyên đêm.
Các chuyên gia cảnh báo không nên thử trào lưu bơ tại nhà vì có thể gây nguy cơ nghẹt thở, tăng cân không cần thiết, và không có bằng chứng khoa học nào chứng minh bơ thực sự giúp bé ngủ xuyên đêm.
Thay vào đó, cha mẹ nên thiết lập thói quen ngủ tốt như: đặt lịch trình đi ngủ nhất quán, đảm bảo bé được ăn đầy đủ trong ngày, và tạo môi trường ngủ thoải mái.
Có thể không điều gì khiến cha mẹ mới sinh mong mỏi hơn một giấc ngủ trọn vẹn vào ban đêm, và điều đó có thể lý giải cho sự quan tâm đột ngột đến trào lưu bơ trên TikTok. Theo TikTok, cha mẹ nên cho con ăn một muỗng bơ trước khi đặt bé vào cũi, và bé sẽ ngủ xuyên đêm — ít nhất là theo lời những người ủng hộ.
Ý tưởng này bắt nguồn từ Mỹ, sau khi nhiều phụ huynh thử áp dụng đã phản hổi những ý kiến trái chiều. Một số cha mẹ chia sẻ rằng nó giúp con họ ít thức dậy hơn vào ban đêm, trong khi số khác nói rằng nó không có tác dụng gì, họ vẫn phải thức cùng con suốt đêm.
“Thành thật mà nói, trào lưu bơ có vẻ hiệu quả với một số gia đình về mặt giai thoại, nhưng không có bằng chứng khoa học chắc chắn nào hỗ trợ cho điều đó,” Chacha Miller, thạc sĩ khoa học, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận về dinh dưỡng cho mẹ và trẻ em cho biết. “Tốt nhất, nó có thể có tác động trung lập hoặc nhỏ, còn tệ nhất, nó có thể gây ra một số rủi ro. Mỗi đứa trẻ là khác nhau, vì vậy rất khó dự đoán một đứa trẻ sẽ phản ứng như thế nào.”
Nếu bạn đang muốn thử trào lưu bơ với con mình, có một số điều quan trọng bạn cần biết trước. Dưới đây là ý kiến của các bác sĩ nhi khoa và chuyên gia dinh dưỡng về việc liệu trào lưu này có hiệu quả, có an toàn không, và bạn nên làm gì thay thế để giúp con ngủ ngon.
Bơ có thực sự giúp bé ngủ?
Bơ là một loại thực phẩm rất giàu chất béo và calo, theo bác sĩ nhi khoa Gary Kirkilas, làm việc tại Bệnh viện Nhi đồng Phoenix. Về lý thuyết, nó có thể làm dịu cơn đói nếu lý do bé thức đêm là do đói, ông nói. Nhưng đói chỉ là một trong nhiều lý do khiến trẻ thức dậy vào ban đêm. Trẻ cũng có thể quá nóng hoặc quá lạnh, quá mệt, mọc răng, bị nhiễm virus, và nhiều lý do khác.
Vì chất béo và protein mất nhiều thời gian để tiêu hóa hơn, giúp tạo cảm giác no lâu, nên chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa Marina Chaparro, người sáng lập Nutrichicos, cho rằng đó là nguyên nhân khiến mọi người nghĩ cho trẻ ăn thực phẩm giàu chất béo vào buổi tối có thể giúp trẻ ngủ ngon hơn.
“Nhưng thực tế là chất lượng và thời lượng giấc ngủ ở trẻ được hình thành bởi thói quen ngủ và các giai đoạn phát triển — chứ không phải nhờ vào một chút calo bổ sung,” Chaparro nói. “Đây là một ví dụ kinh điển của việc áp dụng sai các quan niệm dinh dưỡng dành cho người lớn lên trẻ em. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ — chúng có nhu cầu riêng biệt, và mọi người không nên làm theo các lời khuyên thiếu cơ sở trên TikTok. Thay vào đó, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa.”
Một muỗng vào buổi tối có an toàn không?
Theo bác sĩ nhi khoa Ben Levinson làm việc tại Bệnh viện Nationwide Children’s, khi cho trẻ ăn bơ, nguy cơ nghẹt thở là mối quan tâm hàng đầu. Tất nhiên, độ tuổi của trẻ và loại bơ sử dụng sẽ ảnh hưởng đến mức độ rủi ro nghẹt thở. Nhưng giống như bơ đậu phộng — vốn được coi là tốt cho trẻ nhỏ — Levinson cho biết rằng các cục bơ lạnh, đặc hoặc dày có thể là mối nguy hiểm nghẹt thở.
Bơ cũng có thể gây rối loạn hệ tiêu hóa đang phát triển, có thể gây đau bụng hoặc tiêu chảy, Miller cho biết. Với những trẻ lớn hơn đã bắt đầu ăn dặm, cô nói rằng thi thoảng ăn một chút bơ có thể không gây hại — với điều kiện là không có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn hoặc dị ứng.
“Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tôi khuyến khích,” cô nói. “Có rất nhiều cách tốt hơn để đảm bảo trẻ nhận đủ chất béo và calo cần thiết, và không nên dựa vào bơ như một giải pháp ngủ đều đặn hoặc lâu dài.”
Việc ăn bơ hàng đêm ảnh hưởng thế nào đến dinh dưỡng?
Việc thường xuyên cho trẻ sơ sinh ăn bơ có thể góp phần làm tăng lượng calo và chất béo bão hòa, điều này có thể gây tăng cân không cần thiết theo thời gian hoặc làm tăng khả năng phát triển các vấn đề sức khỏe mãn tính sau này, Miller cho biết. Trẻ cần một lượng calo và chất béo lành mạnh để phát triển và phát triển trí não đúng cách, nhưng điều quan trọng là chú ý đến nguồn gốc của các dưỡng chất đó.
“Thay vì dựa vào bơ, tôi khuyên nên bổ sung các nguồn chất béo giàu dinh dưỡng như quả bơ, bơ hạt (với trẻ đã sẵn sàng phát triển), hạt, dầu ô liu và cá béo,” cô nói. “Những thực phẩm này không chỉ cung cấp chất béo có lợi mà còn các vitamin và khoáng chất thiết yếu mà bơ không có.”
Các trường hợp trẻ bị dị ứng sữa hoặc các thành phần trong sữa, Levinson khuyên nên tránh bơ. Thêm vào đó, nếu tiêu thụ quá nhiều bơ, trẻ có thể no và không còn chỗ để ăn các thực phẩm dinh dưỡng khác.
“Là một người cha của bốn đứa trẻ và là bác sĩ nhi khoa, tôi rất đồng cảm với tình trạng thức đêm liên tục,” Kirkilas chia sẻ. “Nhưng ngay cả như vậy, tôi vẫn do dự khi cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ ăn một muỗng bơ lạnh, đặc chỉ để giúp ngủ. Là bác sĩ nhi khoa, chúng tôi khuyến nghị cách tiếp cận cân bằng hơn trong dinh dưỡng và ưu tiên các chất béo lành mạnh như sữa chua, sữa nguyên kem và quả bơ. Tôi lo rằng việc cho trẻ ăn bơ hàng đêm có thể tạo thói quen ăn uống không tốt sau này và dẫn đến béo phì khi còn nhỏ.”
Các chuyên gia có khuyến nghị trào lưu bơ không?
Phần lớn các chuyên gia y tế nhi khoa khuyên nên tránh xa trào lưu bơ.
“Bơ nên được dùng để phết lên bánh mì nướng — chứ không phải cho bé ăn từng cục,” Chaparro nói. “Là một chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa, tôi đã thấy nhiều cha mẹ có thiện chí thử các mẹo khác nhau để giúp bé ngủ, như thêm ngũ cốc hoặc cả ‘malanga’ (một loại củ phổ biến ở Mỹ Latinh) vào bình sữa. Tiết lộ nho nhỏ: những mẹo này không hiệu quả!”
Không có bằng chứng nào cho thấy việc cho trẻ ăn bơ giúp ngủ ngon hơn, cô nói. Việc cho ăn bơ thành cục cũng có thể nguy hiểm, đặc biệt nếu bé chưa sẵn sàng ăn dặm. “Hãy giữ các phương pháp ăn uống an toàn, dựa trên bằng chứng khoa học, để hỗ trợ sức khỏe và sự phát triển của bé.”
“Bơ nên ở trên bánh mì nướng — không phải thành cục cho bé ăn.”
— Marina Chaparro, RD, MPH, CDCES
Nếu bạn muốn cho bé ăn gì đó trước khi đi ngủ, Levinson cho biết bơ đậu phộng là thực phẩm lành mạnh cho trẻ nhỏ — nếu được cung cấp đúng cách. Bạn có thể phết mỏng lên thực phẩm khác, trộn với các loại nghiền như táo hoặc sữa chua, hoặc pha loãng với nước ấm. Tuy nhiên, nếu cho ăn trực tiếp ở dạng dày đặc, nó vẫn là nguy cơ nghẹt thở — giống như bơ.
“Tôi hoài nghi việc bé ngủ lâu hơn là do bơ, nhưng nếu có, tôi nghĩ điều đó là do bé được cho ăn ngay trước khi ngủ nên không bị đói vào ban đêm,” ông nói thêm. “Không có gì trong bơ đặc biệt giúp ngủ tốt hơn so với các thực phẩm khác. Vì vậy, thay thế bằng các thực phẩm giàu chất béo lành mạnh như bơ đậu phộng, quả bơ hoặc dầu ô liu có thể mang lại hiệu quả tương tự.”
Các phương án khác giúp bé ngủ
Khi bạn đang thiếu ngủ, gần như bất kỳ điều gì cũng có vẻ đáng để thử. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia y tế khuyên nên thiết lập các thói quen ngủ tốt để hỗ trợ giấc ngủ dài lâu. Đầu tiên, Kirkilas khuyên nên tìm hiểu lý do vì sao trẻ hay thức giấc vào ban đêm.
“Trong giai đoạn sơ sinh, việc thức dậy vào ban đêm là hoàn toàn bình thường và được mong đợi,” ông nói. “Trẻ sơ sinh cần ăn thường xuyên hơn do dạ dày nhỏ, khả năng dự trữ năng lượng kém, và nhu cầu phát triển nhanh chóng.”
Bạn cũng nên xem lại thói quen ăn uống và ngủ của bé. Một số trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ có thể quá đói hoặc quá mệt để ngủ và duy trì giấc ngủ. Hãy kiểm tra lịch trình ăn và ngủ trưa của bé để điều chỉnh.
“Nếu trẻ đã được 4–6 tháng tuổi, cha mẹ có thể bắt đầu tập cho trẻ ngủ xuyên đêm,” Levinson nói. “Gia đình có thể tìm thấy nhiều chiến lược khác nhau thông qua bác sĩ nhi khoa hoặc trên mạng. Hãy quyết định cùng nhau và kiên trì thực hiện.”
Bạn cũng có thể áp dụng một số phương pháp giúp bé (và cả bạn) dễ ngủ hơn. Ví dụ, Miller gợi ý:
- Thiết lập lịch trình đi ngủ đều đặn
- Massage để giúp hệ thần kinh bé thư giãn
- Đảm bảo bé ăn đủ trong suốt cả ngày
- Giúp bé ngủ đủ với các giấc ngủ ngắn thường xuyên
- Tạo môi trường ngủ thoải mái, tránh ánh sáng và điều chỉnh nhiệt độ
- Tránh màn hình và caffeine sau khi bé đã vào cũi
- Và: tha thứ cho bản thân
“Bơ có thể là một phần trong chế độ ăn của bé nếu dùng điều độ, nhưng không có lý do gì để biến nó thành một thói quen hàng đêm chỉ để bé ngủ,” cô nói. “Thiếu ngủ rất tàn khốc, và tin tôi đi, tôi đã trải qua. Một trong những cách tốt nhất để sống sót qua những đêm mất ngủ là ưu tiên giấc ngủ hơn danh sách việc cần làm của bạn.”
Ngủ khi có em bé sẽ không bao giờ hoàn hảo — và điều đó hoàn toàn ổn, cô nói. “Hãy làm điều gì phù hợp với gia đình bạn, miễn là đảm bảo an toàn và dinh dưỡng.”
